Ý NGHĨA VÀ NGUỒN GỐC CỦA PHONG TỤC CÚNG TÁO QUÂN VUA BẾP NGÀY 23 THÁNG CHẠP ÂM LỊCH

Một nét đẹp trong tập tục văn hóa của người Việt chúng ta

...............
...................................

Hàng năm, cứ đến ngày 23 tháng chạp ( âm lịch), các gia đình lại tất bật vào bếp để chuẩn bị mâm cơm cúng , tiễn đưa ÔNG TÁO về trời.  Sự tích ấy bắt nguồn từ những câu chuyện dân gian lưu truyền từ đời này qua đời khác.

NGUỒN GỐC CỦA NGÀY TẾT ÔNG CÔNG ÔNG TÁO:

Có khá nhiều dị bản về câu chuyện này, nhưng bữa nay, TM kể về một sự tích được lưu truyền phổ biến trong dân gian, kể về đôi vợ chồng Thị Nhi và Trọng Cao.

Ngày xửa ngày xưa, có một đôi vơ chồng tên là Thị Nhi và Trọng Cao. Họ là đôi vợ chồng tâm đầu ý hợp, tình cảm mặn nồng, tha thiết nhưng hiềm một nỗi  quá hiếm muộn, chẳng thể sinh nổi một mụn con.

Cũng vì chuyện này mà Trọng Cao hay kiếm chuyện để dằn vặt vợ.

 Bữa nọ, chỉ vì một chuyện nhỏ, Trọng Cao xé ra thành chuyện lớn, đánh vợ và đuổi đi.

Người vợ uất ức quá bỏ nhà đi lang thang đến một xứ khác. Ở đây, nàng đã gặp được một người đàn ông tên là Phạm Lang.

Sau một thời gian quen biết, tình cảm của hai người trở nên khăng khít, nên đã quyết định kết thành chồng vợ.

Còn Trọng Cao, lúc tỉnh cơn nóng giận thì vô cùng ân hân, thiệt đáng tiếc vợ chàng đã bỏ đi xa rồi.

Càng nghĩ chàng càng hối hận và nhớ thương vợ da diết, nên đã quyết tâm lên đường đi tìm vợ.

 Ngày tháng qua đi, chàng đã dùng hết số gạo, tiền mang theo mà vẫn chưa tìm thấy vợ nên đành phải làm kẻ hành khất xin ăn dọc đường.

Bữa kia, may mắn cho chàng là đã tới xin ăn trúng vô nhà của Thị Nhi, vào đúng lúc chồng mới của nàng đi vắng. 

Nàng đã sớm nhận ra kẻ hành khất kia chính là người chồng cũ của mình nên mời vào nhà nấu cơm mời ăn. 

Đúng lúc đó, chồng nàng trở về, Nhi sợ chàng nghi oan nên đã giấu Trọng Cao dưới đống rạ sau vườn.

Chẳng may, đêm đó, Phạm Lang nổi lửa để đốt đống rạ làm tro bón ruộng khiến nàng vô cùng hoảng sợ, đã nhảy vào đống lửa để cứu Trọng Cao.

Trước tình cảnh ấy, Phạm Lang thương vợ quá đã nhảy ào theo khiến cả ba cùng bị chết cháy.

Ngọc Hoàng biết chuyện thì rất thương cảm cho ba người họ sống có tình có nghĩa nên đã sắc phong cho làm VUA BẾP hay còn gọi là TÁO QUÂN VUA BẾP và giao cho người chồng mới là THỔ CÔNG trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là THỔ ĐỊA trông coi việc trong nhà, còn người vợ là THỔ KỲ trông coi việc chợ búa.

 Vì thế TÁO QUÂN không chỉ định đoạt sự may rủi, phúc họa của gia chủ mà còn ngăn cản sự xâm phạm của MA QUỶ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà. 

Cứ vào ngày 23 tháng chạp (âm lịch), TÁO QUÂN lại về trời để báo cáo tất cả những việc làm của gia chủ trong năm cũ ( việc tốt, việc xấu) để thiên đình định tội, thưởng phạt phân minh.

Ý NGHĨA CỦA NGÀY TẾT ÔNG CÔNG, ÔNG TÁO:

TÁO QUÂN là những người định đoạt phúc họa, may rủi của gia chủ, đồng thời ngăn cản sự xâm phạm của MA QUỶcho gia đình được bình yên nên mỗi gia đình phải giữ cho bếp thật sạch sẽ, khang trang để tỏ lòng thành kính và biết ơn với các ngài.

 Do các TÁO QUÂN quanh năm ở trong bếp, biết hết mọi chuyện trong nhà của gia chủ nên hàng năm, cứ vào ngày 23 tháng chạp âm lịch, các gia đình lại làm mâm cơm thịnh soạn để tiễn các TÁO QUÂN về 
trời, tấu đối với NGỌC HOÀNG, để ngọc đế luận bàn công tội, thưởng phạt phân minh.

Tương truyền, cá chép là phương tiện duy nhất có thể đưa các TÁO lên trời với ngụ ý  " cá chép hóa rồng", vượt vũ môn. 

Đến trưa ngày 30 tháng chạp âm lịch, các TÁO lại có mặt tại hạ giới để tiếp tục công việc thường lệ của mình.

LỄ VẬT CÚNG TÁO QUÂN:
Lễ vật gồm: mũ ÔNG CÔNG, ÔNG TÁO ( ba cỗ; 2 nam. 1 nữ). 
Mũ ÔNG TÁO: có hai cánh chuồn, mũ BÀ TÁO không có cánh chuồn.

Mâm lễ được đặt ở nơi trang nghiêm nhất, trên có bài vị chữ HÁN. ngoài ra có vàng, tiền địa phủ, hoa, quả, oản, cau trầu, sôi gà. rượu, chè, thuốc lá...

Sau khi cúng ( chừng 2/ 3 nén hương thì hóa mã cùng với bài vị cũ)

Sau đó, người ta lập bài vị mới cho TÁO QUÂN 

PHƯƠNG TIỆN CHẦU TRỜI CỦA TÁO QUÂN::

MIỀN BẮC: Người ta cúng 3 con cá chép còn sống  thả trong chậu nước, ngụ ý để cá hóa rồng đưa các TÁO về trời. Sau  đó, họ phóng sinh ra ao, hồ, sông...

MIỀN TRUNG: Người ta cúng con ngựa giấy với yên cương đầy đủ,

MIỀN NAM: Thì chỉ cúng mũ và đôi hia bằng giấy.

Tùy theo từng gia cảnh, ngoài các lễ vật chính kể trên, người ta hoặc làm lễ mặn (với xôi gà, chân giò luộc, các món nấu nấm, măng...) hay lễ chay (với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc...) để tiễn Táo Công về trời.
-------------------------------------------

Every year, on December 23^rd (Lunar Calendar), most families in Vietnam gather in the kitchen to prepare a rice tray in order to send Kitchen God to Heaven. The story has its origin in the folk tale handed down from generation to generation.
THE ORIGIN OF KITCHEN GOD FESTIVAL:

There are many variants of this story, but Tra My will tell you a popular legend about the couple whose names were Thi Nhi and Trong Cao.

Once upon a time, there were a couple named Thi Nhi and Trong Cao. They lived happily together but the only problem was that they were infertile.

Because of this, Trong Cao often blamed his wife.

One day, arguing with his wife over trivial matters, Trong Cao forced her away.

The wife, infuriated, left home and wandered to another country. Here, she met a man named Pham Lang.

After a period of acquaintance, they got married\.

As for Trong Cao, after he reflected on what had happened, he regretted mistreating his wife. Unluckily, she was gone now.

The more remorse he had, the more determined he was to find his wife.

Days passing by, he had used up all the rice and money he carried. Yet, he still couldn’t meet his wife; thus, he begged for food along the road.

One day, he was lucky enough to beg for food at Nhi’s house just when her husband was away.

Thi Nhi, realizing it was her old husband, invited him in to have dinner.

At that time, Pham Lang arrived home. Nhi was afraid, so she hid Trong Cao behind the garden haystack.

Unluckily, at night, Pham Lang burned the haystack, making Nhi so scared. She jumped into the stack to save Trong Cao.

At the scene, Pham Lang followed his wife, causing the deaths of all three people.

The Jade of Emperor, knowing of the event, empathized with them, awarded them the title THE KITCHEN GODS. The new husband is THO CONG GOD who takes care of the kitchen. The old husband is THO DIA GOD who takes care of the house. The wife is THO KY GOD who takes care of the buying and selling from the market activities.

Therefore, Kitchen Gods not only decide the luck of the family but also prevent ghosts from intruding the house, keeping peace for all family members.

On December 23^rd, Kitchen Gods return to Heaven to report about what the family has done (both good and bad deeds) so the Heaven can reward or punish them.

THE MEANING OF KITCHEN GOD FESTIVAL:

Kitchen Gods determine the luck of the family and keep ghosts from entering the house, so each family needs to keep their kitchen clean and well-ventilated in order to show respect to the Gods.

Because Kitchen Gods live in the kitchen and know all events, the family should prepare a lavish meal to send the Gods to Heaven to report to Jade of Emperor on December 23^rd.

People have it that carps are the main means of transport, which indicates that carps can turn into dragons.

At midday on December 30^th, Kitchen Gods arrive on Earth to continue their jobs.

OFFERINGS IN A KITCHEN GOD FESTIVAL:

2 paper bonnets for male Kitchen Gods and 1 paper hat for the female one.

The tray is placed in the cleanest place with a tablet containing Chinese words. Besides, there must be joss paper, flowers, fruits, cone-shaped cakes, betel and areca, steamed sticky rice, chicken, tea and cigarette.

After two-thirds of the incense has burned, people bring the joss paper and the tablet outside to burn them.

Then they create a new tablet for the Gods.

MEANS OF TRANSPORT FOR KITCHEN GODS:

IN THE NORTH: people buy three carps and have them swim in a basin. After the ceremony, they release the carps in ponds or lakes.

IN THE CENTRAL VIETNAM: people buy paper horses.

IN THE SOUTH: people buy paper bonnets and hat.

Besides these, they prepare a lavish dish (with steamed sticky rice, boiled pork legs, some dishes that have mushrooms, bamboo shoots) or a vegetarian dish (with betel and areca, flowers, fruits, joss paper) in order to send Kitchen Gods to Heaven.