Dành cho những bạn thích tìm hiểu về ĐẠO MẪU
......................................................
Có ai lên Đồng Mỏ Chi Lăng
Nhớ người nữ kiệt cứu dân Tiền Triều
Câu hát văn da diết khiến ta gợi nhớ về một người nữ kiệt, gan dạ phi thường, vì dân vì nước mà không quản ngại xông pha nơi trận tiền- Đó là Chầu 10 Đồng Mỏ Chi Lăng, một thánh nữ anh hùng của tứ phủ ( ĐẠO MẪU).
CHẦU MƯỜI ĐỒNG MỎ: Là người Tày, sống dưới thời Lê Thái Tổ Trung Hưng, đã khởi binh chống lại giặc Minh khi chúng sang xâm lược nước ta
Chầu sinh ra trong một gia đình có truyền thống đao cung ở đất Mỏ Ba, thuộc tỉnh Lạng Sơn.
Lớn lên, bà trở thành vị tướng tài ba, đã tập hợp binh mã, kêu goi người trong các dân tộc ở đất Đồng Mỏ, cùng đoàn kết đứng lên giúp vua Lê đánh đuổi giặc Minh.
Đức vua tin tưởng, giao cho bà trấn giữ các châu, nơi cửa ải Chi Lăng.
Trong trận quyết chiến ở Chi Lăng, Xương Giang, Chầu đã chém cụt đầu tên tướng giặc Liễu Thăng và lập được công lớn.
Sau khi nước nhà sạch bóng quân thù, bà được vua phong thưởng, giao cho cai quản vùng Mỏ Ba, Đồng Mỡ, trấn giữ ải Chi Lăng.
Tại vùng Mỏ Ba, Chầu đã giúp dân lập xóm ấp, làng bản, dạy họ cách trồng lúa, trồng ngô khoai.
Với tấm lòng yêu dân như con,Chầu được già trẻ, trai gái, gần xa mến phục.
Vào một ngày cuối thu, trên trời xanh xuất hiện đám mây ngũ sắc và trong đám mây đó, có các tiên nàng cùng một vị lão tiên bà xuống hạ giới để rước Chầu về thiên cung.
Chầu Mười thường hay về ngự đồng trong các dịp tiệc vui hoặc các cửa đền ở đất Lạng Sơn. Khi ngự đồng, chầu thường mặc áo vàng, một tay múa kiếm, tay kia múa cờ lệnh (hoặc mồi) giống như khi chầu xông pha nơi trận mạc.
Chầu ngự đồng, cung văn sẽ hát rằng:
Có ai lên Đồng Mỏ Chi Lăng
Nhớ người nữ kiệt cứu dân Tiền Triều
Chầu Mười Đồng Mỏ sớm chiều xông pha
Vốn dòng sinh quán Mỏ Ba
Cần lao nối dõi việc nhà đao cung
Gặp thời Thái Tổ Trung Hưng
Theo vua dẹp giặc Liễu Thăng hàng đầu”
Hay khi nói về cảnh chầu xông pha nơi chiến trận:
“Canh ba giờ Tí hiện ra
Áo vàng phấp phới khăn hoa dịu dàng
Vua ban kiếm bạc cờ vàng
Cưỡi trên mình ngựa hiên ngang oai hùng
Đêm thanh bẻ lái giữa dòng...”
Chị cả tôi có kể rằng, một đêm, chị ấy mơ mình về đền Chầu để lễ thánh thì nhìn thấy Chầu đang luyện binh.
Chị cả thấy hay hay nên vô đó xem. Chầu nhìn thấy chị thì vui lắm, nói chị tôi là con gái của một cố nhân xưa nên nhân thể dạy chị ấy múa kiếm, luyện đao.
Chị cả có hứa với Chầu, khi có đồng ngân đồng xuyến sẽ về cửa ngài để bắc ghế hầu thánh.
Sau đó, chị tôi bị gọi về thiên cung nên chưa kịp thực hiện lời hứa ấy.
Mấy đêm trước, tôi lại nằm mơ về cửa Chầu, nhưng sao lòng dạ cứ ngẩn ngơ.
Liệu có phải chị cả muốn ủy thác cho tôi phải thực hiện lời hứa đó?
Chầu ơi, con mong Chầu cho con chút lộc rơi, lộc vãi... để con có thể hoàn thành tâm nguyện của chị Cả con.
ĐỀN CHẦU MƯỜI:
Chầu Mười Đồng Mỏ được thờ tại Đền Mỏ Ba, thuộc huyện Đồng Mỏ, Lạng Sơn. Chầu Mười Đồng Mỏ còn gọi là Chầu Mười Mỏ Ba. Đền Mỏ Ba còn gọi là Đền Chầu Mười Mỏ Ba.
NGÀY TIỆC CỦA CHẦU MƯỜI ĐỒNG MỎ CHI LĂNG: là ngày 10/11
